Disprozyum (Dy)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Disprozyumun Özellikleri
Disprozyum, nadir toprak elementlerinden biridir. Metalik, parlak gümüş renklidir. Oda sıcaklığında havada tepkimeye girme eğilimi düşüktür, ancak seyrek veya derişik mineral asitlerinde hidrojen açığa çıkartarak çözünmeye eğilimlidir. Çelikten daha sert alaşımlarla kesilebilir ve aşırı ısınması engellendiği sürece kıvılcım çıkartmadan üzerinde çalışılabilir. Disprozyumun karakteristikleri ufak safsızlıklarda bile değişim gösterir.
Uygulamaları
Disprosiyum lazer yapımı için vanadyum ve diğer elementlerle alaşım halinde kullanılır. Yüksek termal nötron emilim kesiti ve yüksek erime noktası sayesinde nükleer reaktörlerde kontrol çubukları yapımında kullanılmasını sağlar. Disprozyum oksit (diğer adıyla disprosiya/dysprosia), nikel çimento içinde nükleer reaktörlerin soğutma çubuklarında kullanılır. Disprozyum-kadmiyum kalkogenitler kimyasal reaksiyon gözlemlerinde kızılötesi ışınım kaynağı olarak kullanılır. Kompakt disk (CD) yapımında az miktarda kullanılan disprosiyum, yüksek paramanyetikliği sebebiyle manyetik rezonans görüntüleme tekniklerinde kontrast ajanı olarak görev yapar.
85 Kelvin altındaki sıcaklıklarda ferromanyetik olması sebebiyle araştırma amaçlı nanomıknatıs yapımında kullanılabilir, ancak oksitlenmeye eğilimi sebebiyle pratikte bu yapılamamıştır.
Temel özellikleri
Atom numarası: 66
Element serisi: Lantanitler
Grup, periyot, blok: Lantanit, 6, f
Atom ağırlığı: 162.500(1) g/mol
Elektron dizilimi:
Enerji seviyesi başına Elektronlar: 2, 8, 18, 28, 8, 2
CAS kayıt numarası: {{{CAS_kayıt_numarası}}}
Disprozyumun Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli: katı
Yoğunluk: 8.540 g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu: 8.37 g/cm³
Ergime noktası: 1680 °K - 1407 °C
Kaynama noktası: 2840 °K - 2562 °C
Ergime ısısı: 11.06 kJ/mol
Buharlaşma ısısı: 280 kJ/mol
Isı kapasitesi: (25 °C) 27.7 J/(mol·K)
Disprozyumun Atom özellikleri
Kristal yapısı: Hegzagonal
Yükseltgenme seviyeleri: 3 (zayıf bazik oksit)
Elektronegatifliği: 1.22 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi: 573.0 kJ/mol
Atom yarıçapı: 175 pm
Atom yarıçapı (hes.): 228 pm
Kovalent yarıçapı: pm
Van der Waals yarıçapı: pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci: (r.t.) (α, poly) 926 nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik: 10.7 W/(m·K)
Isıl genleşme: (r.t.) (α, poly)9.9 µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı: 2710 m/s (20 °C'de)
Mohs sertliği: ---
Vickers sertliği: 540 MPa
Brinell sertliği: 500 MPa
| Grup | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| Lantanitler | 57 La | 58 Ce | 59 Pr | 60 Nd | 61 Pm | 62 Sm | 63 Eu | 64 Gd | 65 Tb | 66 Dy | 67 Ho | 68 Er | 69 Tm | 70 Yb | ||||