uranyum

uranyum hakkında bilgi nedir tdk sözlük anlamı ne?

isim, kimya, (ura'nyum), Fransızca uranium

Atom numarası 92, atom ağırlığı 238,03, yoğunluğu 18,7 olan, 1800 °C'ye doğru eriyen, demir görünüşünde, nükleer enerji elde etmede kullanılan bir element (simgesi U).


Uranyum (Kimya Terimleri Sözlüğü (II) - 2007)

İngilizce: Uranium, Fransızca: Uranium, Almanca: Uranium

Sembolü U, atom numarası 92, atom kütlesi 238,0289 g olan doğada peşblend (UO2) şeklinde, okyanuslarda çözünmüş olarak bulunan ,nükleer yakıt üretiminde önemli bir element.


Uranyum Kelimesinin Kökeni

Yeni Latince uranium "bir element" sözcüğünden alıntıdır. (İlk kullanımı: 1789 Martin Heinrich Klaproth, Alm. kimyacı.) Latince sözcük Uranus "1. Yunan mitolojisinde tanrıların atası, 2. 1781 yılında keşfedilen gezegen" özel adından türetilmiştir. Bu sözcük Eski Yunanca ouranós ουρανός  "gökler, gökyüzü" sözcüğünden türetilmiştir.


Uranyum Kelimesi için Tarihteki En Eski Kaynak

[Mehmet Bahaettin, Yeni Türkçe Lugat (1924)]

Uranyum (U)

H Periyodik tablo He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og     La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu   Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr

Uranyum, radyoaktif bir kimyasal elementtir. Uranyumun sembolü "U"dur. 1789 yılında Martin Heinrich Klaaproth tarafından keşfedilmiş ve 1841 yılında Eugene-Melchior Peligot tarafından izole edilmiştir. Uranyum ilk zamanda radyoaktivite ile ilgili fazla bilgi sahibi olunmadığından diğer elementler gibi zannedilse de, 1896 yılında bilim tarihinin önemli isimlerinden olan Dimitri Mendeleyev’in çalışmalarıyla radyoaktif bir element olduğu ispatlanmıştır.

Uranyum, cama katıldığı zaman ilginç sarı-yeşil bir renk verir. yüksek radyoaktif elementtir. Yüksek yoğunluğa sahiptir. Çelikten daha yumuşaktır.Kurşundan %65 daha yoğundur. 3 tane allotropu vardır. Kolayca yükseltgenir ve ısıtıldığında yanar. Klor,kükürt ve azotla az ya da çok kolay bileşir; karbonla uranyum karbürü (UC2), uranyum karbür de suyla bozunarak hidrojen ve hidrokarbonları verir. Uranyum metali, hidroklorik asit ve sülfürik asit içinde kolayca çözünerek dört değerli uranyum tuzlarını oluşturur; nitrik asit içinde dinginleşir.

• Alfa (ortorombik) 667.7 °C nin üzerinde kararlıdır.
• Beta (tetragonal) 667.7 - 774.8 °C arasında kararlıdır.
• Gama (kübik) 774.8 °C dan erime noktası arasında kararlı (bu sıcaklıkta dövülebilir ve yumuşak formda)

Uranyum mineralleri, uraninit, autinit, tobernit, koffinittir. Minerallerde bulunan uranyum kimyasal reaksiyonlar sonucunda uranyum okside veya diğer formlarına dönüştürülür. Metal olarak uranyum, KUF5 ve UF4 bileşiklerinin elektrolizi ile elde edilir.

Çok saf uranyum ise halojenlerinin termal yanması ile elde edilir.


Temel özellikleri

Atom numarası: 92
Element serisi: Aktinitler
Grup, periyot, blok: 3B, 7, f
Atom ağırlığı: 238,02891 g/mol
Elektron dizilimi: Rn 5f3 6d1 7s2
Enerji seviyesi başına Elektronlar: 2, 8, 18, 32, 21, 9, 2
CAS kayıt numarası: 7440-61-1


Fiziksel Özellikleri

Maddenin hâli: katı
Yoğunluk: 19,1 g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu: (erime noktasında) 17,3 g/cm³
Ergime noktası: 405,3 °K  -  1132,2 °C
Kaynama noktası: 4404 °K  -  4131 °C
Ergime ısısı: 15,48 kJ/mol
Buharlaşma ısısı: 422,58 kJ/mol
Isı kapasitesi: 0,12 J/(mol·K)


Atom özellikleri

Kristal yapısı: Ortorombik
Yükseltgenme seviyeleri: 6, 5, 4, 3, 2, 1 (zayıf bazik oksit)
Elektronegatifliği: 1,38 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi: 1'nci = 597,6 kJ/mol  -  2'nci = 1420 kJ/mol
Atom yarıçapı: 156 pm
Atom yarıçapı (hes.): (α-Uranyum) 138,5 pm
Kovalent yarıçapı: 196±7 pm
Van der Waals yarıçapı: 186 pm


Diğer özellikleri

Elektrik direnci: 0,280 nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik: 27,5 W/(m·K)
Isıl genleşme: 13,9 µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı: 3155 m/s (20 °C'de)
Mohs sertliği: 2,5–3
Vickers sertliği: ? MPa
Brinell sertliği: ? MPa


Ayrıca bakınız

• Uranyum Zenginleştirme