ay-ay

ay-ay

Ay-ay veya yaldızlı bambu maymunu (Daubentonia madagascariensis /Malgaşça: aiay), Daubentoniidae familyasının tek üyesidir. Madagaskar'da yaşayan oldukça nadir bir makimsi maymun türü. Uzun parmaklıgiller (Daubentoniidae) familyasının tek yaşayan üyesidir. Familyanın, büyük ayay (Daubentonia robusta) adında diğer bir türünün soyu tükenmiştir.

Ay-ay gece ortaya çıkan en büyük primattır. Kuyruğunu saymazsak 30–37 cm boyunda, kuyruğu ile birlikte 44–53 cm boyunda ve 2,5 kg ağırlığındadır. Kürkü siyahtır. Kuyruğu, sincap kuyruğu gibi tüylüdür. İri, parlak kırmızı gözleri vardır. Uzun kesici dişleri kemirgen dişini anımsatır. Parmakları ince ve uzundur. Orta parmak diğer hepsiden 3 kat daha uzun olabilir.

Avlanma şekli çok ilginçtir. Önce böcekleri bulmak için parmağı ile ağaca vurarak kurtçukları arar. bulduğunda dişleri ile kabuğu çıkarır. Sonra açtığı deliğe orta parmağını sokarak böcekleri çıkarır. Çizgili keselifarenin (Dactylopsila trivirgata) de aynı şekilde avlandığı bilinmektedir.

Ayrıca yaldızlı bambu maymunu olarak da bilinir. Yalnız yaşayan noktürnal bir canlıdır. Çoğunlukla Madagaskar'ın yağmur ormanlarında ve nadiren de adanın batısındaki kuru ormanlarda yaşar.


ay-ay bilimsel sınıflandırması

Âlem: Animalia (Hayvanlar)

Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Takım: Primates (Primatlar)
Alt takım: Strepsirrhini (Nemli burunlular)
İnfra takım: Lemuriformes (Makimsiler)
Familya: Daubentoniidae  (Uzun parmaklıgiller)
Gray, 1863
Cins: '''Daubentonia'''
É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1795

Binominal adı: Daubentonia madagascariensis
Gmelin, 1788

Diğer adları: Yaldızlı bambu maymunu


Sinonimler

Familya:

• Cheiromyidae I. Geoffroy St. Hilaire, 1851
• Chiromyidae Bonaparte, 1850

Cins:

• Aye-aye Lacépède, 1799
• Cheiromys G. Cuvier, 1817
• Cheyromys É. Geoffroy, 1803
• Chiromys Illiger, 1811
• Myslemur Anon. 1846
• Myspithecus de Blainville, 1839
• Psilodactylus Oken, 1816
• Scolecophagus É. Geoffroy, 1795

Tür:

• daubentonii Shaw, 1800
• laniger G. Grandidier, 1930
• psilodactylus Schreber, 1800

ay-ay coğrafi dağılımı

Özellikleri

Yaklaşık 40 cm uzunluğundadır. Kuyruğu ile birlikte uzunluğu 1 metreye ulaşır. Koyu kahverengi ya da siyah kaba bir kürke sahiptir. Kısa yüzlü, büyük gözlüdür. Kemirgenler gibi sürekli büyüyen ön dişlere sahiptir. Elleri ve ayakları büyüktür. Özellikle orta parmakları çok uzundur. Ayak başparmakları hariç tüm tırnakları uzun ve pençe şeklindedir.

Yaşam şekli ve beslenme

Ağaç dalları ve yapraklarından yapılmış yuvarlak yuvalarda yaşar. Meyve ve böceklerle beslenir. Ağaç gövdelerine orta parmağı ile vurarak, böcek larvalarının yerini tespit eder. Bir seferde tek yavru yavrular. Soyu ciddi tükenme tehdidi altındadır. Madagaskar dışındaki hayvanat bahçelerinde üretme faaliyetlerinin bir kısmı başarıya ulaşmıştır.