kavak

Kavak kelimesinin kelime ve sözlük anlamı nedir?

kavak (I) -ğı
isim, bitki bilimi
1. isim, bitki bilimi Söğütgillerden, sulak bölgelerde yetişen, boyu bazı türlerinde 30-40 metreye değin çıkan, kerestesinden yararlanılan uzun boylu bir ağaç (Populus)
"Irmağın başında kocaman, çıplak bir tek kavak vardı." - Halide Edib Adıvar

Kavak Kelimesinin Kökeni

~ Fa kāvak كاوك [küç.] kof, içi boş < Fa kāv كاو çukur, oyuk, kofluk

Tarihte En Eski Kaynak
"boş, kof" [ Mukaddimetü'l-Edeb (1300 yılından önce) ]
"kavak veya söğüt ağacı" [ Codex Cumanicus (1300) ]
"yaşlanan ağaçların gövdesi içinde oluşan boşluk" [ Pavet de Courteille, Dictionnaire Turc Oriental (1500 yılından önce) ]

Kelime Kökeni
Farsça kāvak كاوك  "kof, içi boş" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Farsça kāv كاو  "çukur, oyuk, kofluk" sözcüğünün küçültme halisidir.

Titrek kavak (Populus tremula)

Kavak, söğütgiller (Salicaceae) familyasından Populus cinsini oluşturan hemen bütün taksonları ağaç halinde bulunan, iki evcikli odunsu bitkiler.

Kavağın bilimsel sınıflandırması
Âlem: Plantae (Bitkiler)
Bölüm: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
Takım: Salicales
Familya: Salicaceae (Söğütgiller)
Cins: Populus
L.

Seksiyonlar

• Seksiyon Aegiros
• Seksiyon Leucoides
• Seksiyon Populus
• Seksiyon Tacamahaca
• Seksiyon Turanga

Kavağın morfolojik özellikleri
Terminal tomurcuklu ender olarak pseudoterminal tomurcukludurlar ve sürgünlere çok sıralı sarmal dizilmişlerdir. Tomurcuklar eşit büyüklükte olmayan çok sayıda pullarla örtülmüştür ve ayrıca bazı taksonları, yapışkan bir madde ile sıvanmıştır. Uzun ve kısa sürgünler belirgindir. Sürgünlerin beş kollu yıldız şeklinde özü vardır.

Çoğunlukla uzun saplı olan yaprakları üçgen, elips, yumurta-yürek biçiminde loplu veya dar şerit halinde olmak üzere değişik formlarda ve boyuttadır. Yaprak ayasının kenarları tam, kaba veya ince dişlidir veya dilimli dişlidir. Kulakçıklar dikkati çekecek şekilde büyüktür. Yaprak sapları yandan basık, dört köşe veya silindiriktir.

Kavağın ekolojik özellikleri
Kavaklar tohumla üretilebilirlerse de, çimlenme özelliklerini çabuk yitirdiklerinden, bunlar da söğütler gibi vejetatif olarak çelik yoluyla çoğaltılırlar. Sürgün verme özellikleri fazladır. Işık ağaçlarıdır, hızlı büyürler; akarsu kenarlarında ve dolma arazide iyi gelişirler. Durgun sulu yerlerde, ağır topraklarda iyi gelişme gösteremezler. Genelde sığ bir kök sistemi yaparlar.

Kavak odununun kullanım alanları
Kalın çaplı kavaklar genellikle kaplama ve kontrplak endüstrisinde değerlendirilmektedir. Kibrit yapımında kavak odunu kullanılmaktadır. Ayrıca tersimat masaları, ambalaj sandıkları, kuru maddeler için fıçılar ile sunta ve yonga-lif levhalarının yapımında kavak odunları geniş ölçüde kullanılmaktadır.

Türkiye'de kavak ekilen araziler
Kavak ekimi ve üretimi Türkiye'de hemen hemen her bölgede yapılmaktadır. Her bölgenin doğal koşullarına bağlı kavak çeşitliliği vardır.

Türkiye'nin en büyük kavak ormanları Samsun ili, Terme ilçesindedir. Kanada'dan sonra dünyada ikinci yerdedir. Yeşilırmak ovasında, yaşayan halkın geçim kaynaklarından en önemlisi kavak yetiştiriciliğidir. Terme'den bütün Türkiye'ye ve yurtdışına kavak ihracatı yapılmaktadır.

Kavak türleri

Türkiye'de doğal olarak biri melez olmak üzere 5 tür yayılış gösterir.

• Akkavak (Populus alba)
• Fırat kavağı (Populus euphratica)
• Kara kavak (Populus nigra)
• Titrek kavak (Populus tremula)
• Boz kavak (Populus x canescens) (P. alba x P. tremula melezi)

Populus lasiocarpa