etkincilik

etkincilik kelimesinin kelime ve sözlük anlamı nedir?

etkincilik -ği
isim
1. isim Toplumsal veya politik değişim meydana getirmek, belirli sorunlara dikkat çekmek için özel amaçlı etkinlik gerçekleştirme, aktivizm.
2. felsefe İnsan hayatı ve düşüncesinde başlıca gerçekliğin etki ve eylem olduğunu öne süren öğreti ve dünya görüşü, aktivizm.

İki iyi tanınan etkinlikci: Bill Maher PETA
başkanı ve ortak kurucu Ingrid Newkirk.

Genel anlamda eylemcilik, aktivizm veya etkincilik, toplumsal değişme ya da politik değişiklik meydana getirmek için kasıtlı bir biçimde yapılan eylem olarak tanımlanabilir. Bu eylem çelişmeli tartışmalarda taraflardan birini desteklemek ya da muhalefet etmektir.

etkincilik kelimesi sıklıkla protesto veya muhaliflik ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır, ancak etkincilik sayısız politik yönlendirmede yer bulabilir ve geniş bir biçim yelpazesi içinde oluşabilir. Örnekleri, bir gazeteye ya da politikacıya bir mektup yazmaktan, politik kampanyadan, ekonomik etkincilikden (tercih edilen şirketleri desteklemek veya boykot etmek gibi), toplantılardan, blog yazmaktan ve sokak yürüyüşlerinden, grevlere ve hatta gerilla taktiklerine kadar çeşitli şekillerde olabilir. Daha keskin çelişkili durumlarda, yorumlayanın aktivistin yaptıklarını destekleyip desteklememesine bağlı olarak bir kesim tarafından özgürlük savaşçısı diye adlandırılanlar, karşı kesim tarafından terörist olarak tanımlanabilmektedir.

Anti-Sarkozi eylemleri

Bazı durumlarda etkinciliğin protesto ya da karşı koymayla hiçbir ilişkisi yoktur: Örneğin kimi dinî, feminist ya da etyemez aktivistler hükümetin yasaları değiştirmesini sağlamak yerine doğrudan insanları davranışlarını değiştirmeye ikna etmeye çalışırlar. Kooperatif hareketi, kooperatif ilkelerine uygun yeni kurumlar oluşturmaya çalışır ve genellikle ne lobi ne de siyasi protesto yapar.

Online Etymology Dictionary, İngilizce "activism" ve "activist" kelimelerinin siyasal anlamdaki ilk kullanımlarının tarihinden 1915 ve 1920 olarak bahseder.


Dönüşümcü etkincilik
Dönüşümcü etkincilik düşüncesi dünyada anlamlı bir değişiklik yaratmak için dışlarında olduğu kadar kendi içlerinde de dönüşmeleri gerektiğini söylemektedir.

Dönüşümcü etkinciliğin bir örneği Birleşmiş Milletler tarafından şu şekilde tanımlanan; "sürdürülebilir barış için, çelişkiler nedeniyle harap olmuş bir ülkede gerekli şartları oluşturmak adına bir yardım yolu" barışgücüdür. Barışgücü çatışma sonrası bölgelerde barış süreçlerini izler ve gözlemler ve tarafların imzalamış olabilecekleri barış antlaşmalarının uygulanmasında taraflara yardımcı olur. Bu yardım birçok biçimde olabilir; güven oluşturucu durumlardan, güç paylaşım düzenlemelerine, seçim desteğinden, hukukun üstünlüğünün desteklenmesine ve ekonomik ve toplumsal gelişime kadar. Bu açıdan BM Barışgücü (kafalarına taktıkları mavi berelerden dolayı sıklıkla Mavi Bereliler olarak anılırlar) askerlerden, polis yetkililerinden ve diğer sivil personelden oluşabilir.

Paris Komünü döneminde kurulan bir barikat, 1871

Diğer bir örnek ise farklı ırklardan oluşan toplumlarda yaşama seçeneklerini artırmanın cesaretlendirilmesidir. Bu tür toplumlar üyelerinin zihinlerinin yeni fikir, kültür, tarihsel perspektifler açılmasıyla tam anlamıyla dönüşebilir ve dar görüşlü hayata bakış toplumsal ilişkilerden eninde sonunda yarar görebilir.

Dönüşümcü etkinciliğin bir diğer örneği dönüşümcü ekonomidir. Bu düşünce insanın kendi farkındalığını artırarak bir toplumda kaynak akışını değiştirebileceğini dile getirmektedir. İnsanlar kendi ihtiyaçlarının gerçekte ne olduğuna dair kendilerini gözlemler. Bu onların gerçekten nelere ihtiyaçları olup olmadığını fark etmelerini sağlar. Gelişen farkındalık ile toplumdaki kaynak akışı değişir.

İnsan hakları etkinlikcilerinin March on Washington for Jobs and Freedom
yürüyüşünden bir fotoğraf, 1963

Dönüşümcü siyaset insanların gerçek gücün ne olduğunu hissetmeleri için kendi içlerine bakmaları konusunda rehberlik edilmesidir. Kişiler gerçek gücün herkesin birbiri ile derin bir bağı olduğunu görebilmek ve bulunduğu yere iz bırakmak olduğunu keşfedebilir. Bu durumda güç bir kişi üzerindeki güç değil artık yeni bir toplum yaratmada toplu yaratıcılığın serbestleştirilmesindedir.


Etkincilik tipleri

• Sivil itaatsizlik
• Komün oluşturma
• Etkincilik endüstrisi
• Kooperatif hareketi
• Elişi etkinciliği
• Basit yaşama etkinciliği
• Ekonomik etkincilik
• Boykot
• Yatırım boykotu
• Franchise etkinciliği
• Lobicilik
• Medya etkinciliği
• Kültür çeşitliliği etkinciliği
• Hacktivizm
• İnternet etkinciliği
• Propaganda
• İletişimde gerillacılık
• Şiddet karşıtlığı
• Şiddet etkinciliği
• Asilik
• Protesto
• Gösteri
• Doğrudan tepki
• Toplumsal değişim için tiyatro
• Protest müzik
• Grev
• Gençlik etkinciliği
• Öğrenci etkinciliği
• Gençlerin yönettiği medya

Bir kadın hakları yürüyüş eyleminden bir fotoğraf, Washington, D.C., 1970